|
De firma Spoorenberg & Le Jour, later Spoorenberg, Hanique & Co (steenhouwerij), 1859-1872
In januari 1857 vestigden de Eindhovenaar Cornelis H. Spoorenberg (1802-1872), die ook hoedenfabrikant was onder de naam Spoorenberg van de loo, en de Belg Constant Le Jour (1826-?), steenhouwer, die op 27 januari 1857 vanuit Breda in Stratum kwam wonen en op 5 mei 1857 naar Woensel verhuisde, als eersten een steenhouwerij in Eindhoven op een stuk grond dat Spoorenberg in 1847 van de gemeente Eindhoven had gekocht. Dat lag in het voormalige Woensel aan de Dommel nabij het havenhoofd van het Eindhovensch Kanaal (tussen Dommel, Vestdijk en Kanaalstraat). De aanvoer van ruwe steen zou via het kanaal plaatsvinden, maar de kanaalrechten daarvoor waren wat aan de hoge kant om te kunnen concureren. Een verzoek van 20 januari 1857 om vrijstelling van kanaalrechten voor 10 jaren werd gehonoreerd met afzonderlijke kortingen voor onbewerkte en bewerkte steen.
Meteen na vestiging plaatste de firma advertenties in de Meierijsche Courant voor hun pomp- en koebakken, deur- en raamdrempels, paardenkribben, plinten, stoep- en schamppalen en plavuizen (13, 16 en 20 mei 1857). Le Jour moet al snel zijn afgehaakt. Van de bekende briefhoofden van dit bedrijf zien we zijn naam nog eind oktober 1860, maar doorgehaald vanaf maart 1861. Dit gegeven correspondeert met een bericht in de Provinciale Noordbrabantsche en s-Hertogenbossche Courant van 17 mei 1861, waarin Spoorenberg bekend maakte dat de firma Spoorenberg en Le Jour, die bijna 5 jaar had bestaan, was ontbonden en dat de steenhouwerij door hem alleen zou worden voortgezet. In 1864 gaf C.H. Spoorenberg aan twee Turnhoutse fabrikanten een hypotheek van 4000 gulden op onder meer een woonhuis met steenhouwerij, loods, katoenblekerij, erf en hooi-land aan de Dommel onder Woensel. In hetzelfde jaar ontstond er brand in de steenhouwerij, maar die was snel geblust. Aan het einde van hetzelfde jaar vestigden zich de steenhouwerijen van Hubert Barette & J. Hanique en van Glaudemans van Kol aan het Eindhovensch Kanaal en nam de concurrentie dus toe. Een van deze zal niet zijn aangeslagen omdat het verslag van de Kamer van Koophandel over 1866 maar twee steenhouwerijen vermelden.
Hubert Barette moet al eerder als steenhouwer werkzaam zijn geweest omdat hij in 1863 ornamenten voor de Eindhovense Sint-Catharinakerk vervaardigde naar schetsen van architect Cuypers. Hij vestigde zich in 1861 vanuit Veghel in Eindhoven, waar hij in 1868 overleed. We zien hem in de periode september 1866 tot januari 1871 (!) als afnemer. Hij voldoet het verschuldigde middels een tegenrekening. Leverden de steenhouwerijen onderling materiaal uit?
Niet bekend is op welk moment zoon Jac. Spoorenberg (1843-1872) in het bedrijf is gekomen. Hij zal het steenhouwersvak in het bedrijf van zijn vader hebben geleerd. In 1863 wijzigt het handschrift in de boekhouding, wat er op kan wijzen dat Jac. toen deze taak binnen de zaak op zich heeft genomen. Uiterlijk in de zomer van 1866 moet de Belg Joseph Hanique naar Sspoorenberg zijn overgestapt. Uit 1867 is er een rekeninghoofd bekend, waarop de naam van C. Spoorenberg is doorgehaald en vervangen door Hanique. Vanaf 1868 gebruikte Hanique hetzelfde rekeninghoofdpapier als Spoorenberg, met alleen zijn eigen naam. Omdat rekeningen van Hanique uit mei en juli 1869 in het archief van het RHCe aanwezig zijn, moet hij toen met Spoorenberg hebben samengewerkt. Zijn positie in het bedrijf is niet helemaal duidelijk maar het lijkt erop dat hij een compagnon was.
In 1861 woonde Desiré Joseph Hanique bij Le Jour in Stratum in en heette toen dienstknecht, terwijl hij bij zijn huwelijk in hetzelfde jaar steenhouwer werd genoemd. Per 25 November 1861 verhuisde hij naar Woensel, per 2 maart 1865 weer naar Stratum en keerde op 1 December 1866 weer naar Woensel terug waar hij hetzelfde huis betrok. Dat moet de bovenwoning van de steenhouwerij zijn geweest. Op 4 November 1870 verhuisde hij naar Strijp. Ook daar bleef hij maar kort. Op 1 februari 1871 vertrekt hij weer naar Woensel. Steeds heette hij steenhouwer te zijn. Hanique zien we regelmatig genoemd in vele documenten.
In de Meierijsche Courant van 31 juli 1869 werd bekend gemaakt dat de steenhouwerij, welgelegen te Eindhoven, bij het kanaal, vanaf dat moment onder de firma Jac. Spoorenberg, Hanique & Comp. op dezelfde voet zou worden voortgezet. Daarmee zal vader Spoorenberg, die wel achter comp. zal schuilgaan, een feitelijke situatie binnen zijn bedrijf hebben geformaliseerd. Op 24 januari 1870 is een rekening getekend door Jac. Spoorenberg, Hanique & Co. In hetzelfde jaar is sprake van de steenhouwerij van de firma Spoorenberg, Hanique & Co. Hanique zelf bewoonde op dat moment het bovenhuis van de steenhouwerij (Meierijsche Courant 1870, collectie van Poppel, inv.nr. 43b, p. 7).
Er bestaat een niet geverifieerde aantekening dat de firma op 5 November 1870 zou zijn ontbonden (Meierijsche Courant; die krant is evenwel op het streekarchief niet aanwezig), waarmee een al enkele maanden bestaande situatie zal zijn geformaliseerd. Hanique zal de woning boven de steenhouwerij hebben moeten verlaten (Meierijsche Courant, 1870) en verhuisde op 4 November 1870 naar Strijp, wat aardig correspondeert met de datum van genoemde aantekening. Zowel zoon Jac. als Hanique begon voor zichzelf. Uit oktober 1870 zijn rekeningen bekend van Jac. Spoorenberg (op rekeningpapier van Spoorenberg van de Loo), die toen nog een hardstenen tree aan de gemeente Strijp en 40.000 keien aan de gemeente Eindhoven leverde. Ook worden nog inkomsten geboekt als ontvangen door Jac. op z.d.(voor 30 mei 1869) en op 3 November 1870 (143, 144); maar ook Hanique zien we nog in dit register op 11 mei 1871 (140). Toen Jac. Spoorenberg op 26 September 1872 overleed, werd hij nog steenhouwer genoemd. Het terrein in Woensel werd in maart 1872 verkocht. bron: RHCe.
|
|
Ik zal bij het bovenste stuk blijven. Ik Jan Hanique oudste zoon van Desire Hanique van de steenhouwerij op de Kruisstraat. 4 jaar Pilips J.N.O. 3 jaar Groningen, 2,5 jaar Duitsland Meesterdiploma Glasinstrumentmaker Leidse universiteit. Als zefstandig bedrijf sinds 1950, St. Rochusstraat, Visserstraat, Bisschop Beckerslaan, De Run, Veldhoven. Speciaal glas, kwarts en keramiek producten dit ter orientering.
+++Vader van Eugéne. Zie de foto 3466 en volgende van Pulles en Hanique. 84 jaar.+++Hans
|
